Zwoje z Qumran

Zwoje z Qumran

Starożytne pisma znalezione na pustyni judzkiej od ponad 50 lat znajdują się w centrum konfliktu. Gdy w maju 1947 r. Narody Zjednoczone rozważały utworzenie państwa żydowskiego, młody pasterz beduiński dokonał niezwykłego odkrycia. Muhammad ed-Dhib natknął się na kolekcję glinianych naczyń, szukając zagubionej kozy w jaskiniach nad Khirbet Qumran w pobliżu Morza Martwego. Wewnątrz nich znalazł kolekcję starożytnych skórzanych zwojów znanych nam dzisiaj jako Zwoje znad Morza Martwego.

Powszechnie uważa się, że zwoje zostały ukryte dla bezpieczeństwa na jałowym pustkowiu Judei pod koniec lat 60. n.e., gdy legiony rzymskie zgromadziły się w Jerozolimie, by wyeliminować państwo żydowskie. Ironią jest zatem, że ich powrót do świata zbiegł się z narodzinami nowego państwa żydowskiego.

Odnalezienie zwojów z Qumran 

Część odnalezionych zwojów została utracona, ponieważ gliniane naczynia ze skórzanymi zwojami szybko się rozeszły wśród ludności. W związku z tym, że były wykonane z wysokiej jakości skóry, wielu szewców przyjęło je by wykonać wysokiej jakości sandały czy inne obuwie. Nieliczne zwoje jakie trafiły na Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie zostały dogłębnie zbadane przez wybitnych profesorów. 

Po dokładniejszym zbadaniu zwojów, profesor z Uniwersytetu wywnioskował, że były one własnością społeczności esseńskiej, znanej ze źródeł historycznych. Następna archeologia potwierdziła, że Khirbet Qumran był rzeczywiście prawdopodobnym miejscem działalności Esseńczyków.

Kiedy odkrycie zwojów zostało upublicznione i nadano im wartość, rozpoczęło się wyścig, aby znaleźć ich więcej. Z Beduinami, dla których zwoje wciąż były potencjalnym źródłem dochodów, rywalizował zespół archeologiczny pod przewodnictwem Rolanda de Vaux z Ecole Biblique w kontrolowanej przez Jordanię Wschodniej Jerozolimie.

Zwoje zostały ostatecznie znalezione w 11 jaskiniach na obszarze Qumran. Muzeum Rockefellera, również we Wschodniej Jerozolimie, stało się składnicą całego późniejszego materiału wydobytego z jaskiń. W sumie znaleziono ponad 800 zwojów, chociaż tylko 16 było nienaruszonych lub w dużej mierze nienaruszonych. Resztę reprezentowało ponad 15 000 fragmentów różnej wielkości. W przypadku ogromnej większości zwojów zniszczenia sprzed dwóch tysięcy lat zebrały swoje żniwo. Nie zachował ich nawet sprzyjający pustynny klimat.

Zawartość zwojów 

Nawet po przetłumaczeniu i udostępnieniu opinii publicznej – główne zwoje pozostawały przedmiotem zaciekłych sporów. W latach 80. Watykan został oskarżony o intrygi religijne. Oskarżenia o opóźnienie publikacji przekładów zwojów okazały się jednak ostatecznie bezpodstawne. Bardziej niż cokolwiek, oskarżenia o spisek po prostu uwydatniły letarg, który zapanował wokół projektu.

Oskarżenie skupiało się konkretnie na materiale znalezionym w Jaskini Czwartej, który nie został jeszcze oficjalnie opublikowany w całości, chociaż większość materiału pojawiła się fragmentarycznie w czasopismach akademickich. Trudność stanowiła sama liczba fragmentów zwojów. W jaskini nie znaleziono nienaruszonego zwoju. Układanie puzzli przez łączenie skrawków pergaminu lub papirusu było bardzo czasochłonne. A złożenie fragmentarycznych tłumaczeń było prawie takim samym wyzwaniem, jak praca z samymi starożytnymi skrawkami. Ale w końcu oficjalne, kompletne tłumaczenie stało się rzeczywistością.

Niektórzy uczeni badający zwoje dokładają wszelkich starań, aby w ich tekście zidentyfikować postacie wczesnochrześcijańskie. Zarówno Jan Chrzciciel, jak i Jakub Sprawiedliwy – brat Jezusa – zostali zaproponowani jako „nauczyciel sprawiedliwości”, o którym mowa w zwojach. Ale takie twierdzenia nigdy nie zostały poparte dowodami.

Korzyści płynące z odkrycia Zwojów znad Morza Martwego są liczne. Wśród zwojów znajdowały się teksty biblijne i związane z nimi komentarze, a także dokumenty sekciarskie wyrażające poglądy teologiczne odrębnej grupy wśród Żydów, prawdopodobnie esseńczyków. Inne teksty miały charakter pseudopigraficzny; to znaczy quasi-biblijne pisma, takie jak Jubileusze i Henoch, które miały szeroką publiczność wśród ówczesnych ludzi. W materiale znalazła się także korespondencja i dokumenty prawne dotyczące m.in. umów małżeńskich. 

Odkrycie tak wielu zwojów i fragmentów odnoszących się do Pisma Świętego unaoczniło również, jak ówcześni ludzie rozumieli święte pisma. Tylko jedna księga Starego Testamentu, księga Estery, nie została znaleziona w Qumran. Pomimo nieujawnienia sensacyjnego nowego materiału, jak wielu się spodziewało, Zwoje znad Morza Martwego w ciągu ostatniego półwiecza wniosły wkład w wiele dziedzin studiów biblijnych.