Stereoptypy

Obserwuj mnie tutaj:

Czy stereotypy są dobre czy złe ?

Mianem stereotypu psychologia społeczna określa uproszczone wyobrażenia czy też przekonania o konotacjach emocjonalnych i oceniających. Odnosi się ono do pewnych schematów, które reprezentują daną grupę wyodrębnioną ze względu na dostrzegalną cechę, która określa ich społeczną tożsamość.

Stereotypy są uproszczone, uogólniające, niezmienne, niekiedy przekazywane z pokolenia na pokolenie i jednakowe dla członków grupy. Nie biorą pod uwagę tego, że ludzie są różnorodni i pochodzą z różnych środowisk. Pomimo tego są dla wielu z nam swoistym wyznacznikiem, którym chętnie posługujemy się w pracy, w środowisku, w którym przebywamy, a więc wśród znajomych i w rodzinie. Często poprzez stereotypy oceniamy innych i naszą rzeczywistość. Bardzo często przypisywane są rolom społecznym, jakie przypisywane są ze względu na płeć, wyznanie czy światopogląd. Często są wręcz narzucane przez większość.

Odpowiedź na pytanie, czy stereotypy są nam potrzebne nie jest jednoznaczna. Z jednej strony pozwalają nam one dokonywać weryfikacji tego, czego możemy spodziewać się po innych. W wielu sytuacjach życiowych okazują się na tyle słuszne i prawdziwe, że przekazujemy je innym – to jednak pociąga za sobą zagrożenie powstawania uprzedzeń, dotyczących ich nieomylności. Z drugiej strony na swój sposób schematyzują ludzi, utrudniając ich bliższe poznanie, ponieważ poprzez przyjęte stereotypy nie jesteśmy w stanie dostrzec, że każdy człowiek jest inny, że ludzie są różnorodni i ograniczamy możliwość poznania ich jako jednostki. Stereotypy często budzą w nas niechęć do tych, którzy nie mieszczą się w ich ramach i mogą prowadzić do dyskryminacji.

Prawdziwe czy szkodliwe ?

Patrząc szerzej na zagadnienie stereotypów możemy dostrzec ich plusy i minusy. Można im, oczywiście, zarzucić, że są zbyt uproszczone, zbyt skrótowe, tendencyjne i często narzucone z góry. Można im zarzucić, że w pewien sposób szufladkują ludzi ze względu na ich rasę, narodowość czy zawód, że wyznaczają im pewne wzorce zachowania, a nawet wyglądu. Można im zarzucić, że są swoistymi gotowymi wzorcami, które ludzie przyswajają bez zastanowienia i odniesienia do rzeczywistości. Są schematami poznawczymi, które umożliwiają szybką, lecz zarazem powierzchowną ocenę danej sytuacji czy osoby. Jednocześnie owa schematyczność stereotypów daje nam możliwość reakcji i klasyfikacji. Przyspieszają proces przetwarzania informacji, ograniczając je do kilku cech charakterystycznych dla danej okoliczności. Stereotyp jednak może nam narzucać sposób zachowania lub postawy wobec osoby, z którą spotykamy się po raz pierwszy i którą w pewien sposób klasyfikujemy właśnie poprzez jego pryzmat. Narzuca nam określony sposób jej postrzegania, który może okazać się krzywdzący dla niej właśnie ze względu na zakorzenione w nas stereotypy, które określają to, czy potraktujemy ją pozytywnie czy też negatywnie.

Stereotypy umożliwiają nam współdziałanie w jakiejś grupie, na poziomie zbiorowym. Określają naszą przynależność społeczną i są przyjmowanymi przez nas wzorcami zachowań czy to akceptowanych przez tę społeczność czy też odrzucanych. Dzięki temu dają nam poczucie przynależności, ale też mogą rozwijać w nas brak tolerancji do stereotypów, uznawanych przez inne grupy społeczne. Dostosowując się do stereotypów, wyznawanych przez daną grupę, mamy możliwość zjednoczenia się z nią, lecz też istnieje zagrożenie, że przyjmiemy nie tylko pozytywne stereotypy, charakterystyczne dla niej, ale także i negatywne. To, jak bardzo zintegrujemy się z grupą na płaszczyźnie wyznawanych przez nią stereotypów i uznania ich za własne, zależy wyłącznie od naszej dojrzałości emocjonalnej.

Stereotypy z jednej strony mogą ułatwiać nam życie, ale też mogą nam narzucać pewne wzorce zachowania czy też myślenia, które mogą być sprzeczne z naszymi poglądami i zasadami. Pomimo tego, że na swój sposób zakodowane są w naszej codzienności, warto i na nie spojrzeć z dystansu, dostrzegając ich plusy i minusy. W żadnym wypadku nie możemy kierować się nimi w taki sposób, by działać na szkodę innych czy też poprzez ich pryzmat krzywdzić innych. Jak wszystko inne, również stereotypy, wymagają dojrzałości emocjonalnej a nie wyłącznie przyjmowania ich i uznawania za własne.

Obserwuj mnie tutaj: