Predestynacja

Predestynacja

Termin predestynacji nawiązuje do tego, że Bóg już podczas kreowania świata, wiedział jacy ludzie zostaną zbawieni, wyznaczył tych których chce wybrać. Współcześnie definicja tej doktryny różni się zarówno od determinizmu jak i fataIizmu. Obecnie wyznaje się, że nasza przyszłość podlega wolnej decyzji zależnej od woli moralnej. Jednak koncepcja ta uczy również, że zbawienie jest całkowicie zasługą pierwotnego dekretu Bożego. Powszechnie uznaje się, że podstawowym założeniem religii jest dokonany już wybór Boży, ale nacisk Nowego Testamentu na boski plan zbawienia sprawił, że kwestia ta stała się szczególnie widoczna w teologii chrześcijańskiej.

Słowo predestynacja prowokuje bardziej teologiczną dyskusję niż jakiekolwiek słowo w Biblii. Predestynacja jest doktryną, która mówi, w jaki sposób Bóg decyduje o tym, co wydarzy się w historii ludzkości, zgodnie ze swoją odwieczną wolą i przyjemnością. Wybór jest podzbiorem predestynacji, skupiającym się szczególnie na suwerennym wyborze Boga, kto zostanie włączony do Jego ludu.

Trzy rodzaje predestynacji 

W Chrześcijaństwie, predestynacja jako przepowiednia przyszłości, pojawia się w oryginale słów apostoła Pawła. Przez wiele stuleci rozwinęły się aż trzy rodzaje predestynacji, a każda z nich ma swoje dodatkowe odmiany. 

Pierwsze pojęcie (związane z semi-pelagianizmem, niektórymi formami nominalizmu i arminianizmem) wyznaje za podstawę predestynacji pewne uprzedzenia i naucza, że Bóg zna ścieżkę życiową każdego człowieka, wie jaka będzie jego wiara i jego zasługi – więc do wybawienia wybrał tych, których uznał za stosowne wobec siebie. 

Z drugiej strony znajduje się pojęcie podwójnej predestynacji, generalnie utożsamiane z kalwinizmem, występujące także w licznych pismach św. Augustyna i Marcina Lutra oraz w myśli jansenistów. W nawiązaniu do tego rodzaju pojęcia, Bóg od wieków ustalił, kogo zbawi, a kogo potępi, bez względu na ich wiarę, miłość, zasługi lub ich brak. 

Augustyn i Luter w innych swoich dziełach przedstawili także trzeci rodzaj predestynacji. Definicje i pisma można znaleźć w dekretach drugiego soboru w Orange oraz w myśli św. Tomasza z Akwinu. Ten rodzaj przypisuje zbawienie człowieka niezasłużonej łasce Bożej, ale przypisuje także boskie potępienie ludzkiemu grzechowi i winie. 

Predestynacja w chrześcijaństwie 

Predestynacja to temat, który ma bardzo odmienne poglądy, nawet wśród chrześcijan – w zależności od nurtu z jakim się spotykamy. Niektórzy postrzegają predestynację jako zasadniczo synonim boskiego determinizmu. Czyli uznanie, że wszystkie nasze życiowe wybory i wydarzenia są zdeterminowane już przez Boga, a wolna wola nie ma znaczenia. Inni uważają, że predestynacja jako taka nie ma racji bytu, a naszym życiem steruje nasza wolna wola – swoją drogą nadana nam przez Boga na początku istnienia. Pojawiają się także głosy, że jest to doktryna pozabiblijna, której zadaniem jest zniechęcenie do podążania religijnymi ścieżkami, ponieważ nasze życie i tak jest już odgórnie zdeterminowane. Jednak predestynacja jest wspomniana w Dziejach Apostolskich i w niektórych pismach Pawła, więc z pewnością jest w jakimś stopniu powiązana z Biblią. 

Apostoł Paweł w liście do Rzymian nawiązuje do predestynacji co najmniej dwa razy. W jednym z nich pisze, że „ci, których Bóg przepowiedział, przeznaczył także na upodobnienie się do obrazu Jego Syna”. W tym wersecie rzecz wydaje się jasna – wybrani przez Boga są podobni do obrazu Chrystusa, którego także Bóg stworzył. Pierwotny plan Boży jest taki, aby ci, którzy są w Chrystusie, stali się dokładnie tacy jak On. Predestynacja w tym momencie jest bardzo ściśle zdefiniowana. Nie o tyle w odniesieniu do wszystkich wyborów lub działań ludzi, ale do tego że zbawieni staną się podobni do Chrystusa.