Cytaty Konfucjusz

„Wewnątrz Czterech Mórz wszyscy ludzie są braćmi.”

„Przeciwko chytrym najlepszą bronią jest otwartość.”

„Ci, którzy się uczą, podobni są do roślin. Zdarza się bowiem, że roślina zakiełkuje, ale nie rozkwitnie; zdarza się też, że zakwitnie, ale owocu nie wyda.”

„Nie smućcie się, że nikt was nie zna. Troszczcie się o to, byście byli godni tego, by was znano.”

„Kto z różnych końców rzecz rozpoczyna, ten wszystko popsuć może.”

„Kto się z godnym człowiekiem zwiąże, ten go zawsze będzie mógł szanować.”

„Lepiej nie zaczynać, niż zacząwszy nie dokończyć.”

„Wykształcony, który lubi pozostawać (w domu), nie jest wart uchodzić za wykształconego.”

„Kto odwagę miłuje, a niedostatku nie znosi, ten często się staje przyczyną zamieszek.”

„Z tego, iż ktoś o cnotach rozprawia, nie można wnosić, że sam cnoty posiadł.”

„Są trzy rodzaje pożytecznych przyjaciół i trzy rodzaje złych. Przyjaźń ze szczerymi, przyjaźń ze stałymi, przyjaźń z doświadczonymi jest pożyteczna. Przyjaźń z lizusem, przyjaźń z potakiwaczem, przyjaźń z gadułą jest zła.”

„Rzadko się zdarza, by ktoś stracił na ograniczaniu się.”

„Dawniej ludzie uczyli się dla samych siebie, dziś robią to na pokaz.”

„Żaden wiatr nie jest dobry dla okrętu, który nie zna portu swego przeznaczenia.”

„Jeśli dobrem odpłacasz za zło, czym za dobro się odwdzięczysz?

„Często cały dzień nic nie jadłem i nie spałem całą noc, aby rozmyślać. Ale to na nic; lepiej się uczyć.”

„Nie można nie pamiętać o wieku swych rodziców. Radować się bowiem należy z długiego ich żywota i lękać się bezustannie, że kres ich dni się zbliża.”

„Zanim wyruszysz na zemstę, wykop dwa groby.”

„Zaniedbasz to stracisz.”

„Rozrzutność wiedzie ku utracie skromności, a oszczędność ku skąpstwu. Brak skromności gorszy jest jednak od skąpstwa.”

„Służąc władcy myśl wpierw o swych obowiązkach, a potem o wynagrodzeniu.”

„Kto w wielkich sprawach granic nie przekracza, ten w drobnych może swobodniej postępować.”

„Na drzewie dobrych intencji jest wiele kwiatów, lecz mało owoców.”

„Kto stara się ludzi ująć zręcznymi słowami, ten często bywa znienawidzony.”

„Czyż jedynie urząd piastując można rządy sprawować?

„Nie to przyjaciel, który we krwi jest, w rodzie, lecz co się przyjacielem pokaże w przygodzie.”

„Szlachetny cierpi z tego powodu, że nie ma żadnych zdolności, nie cierpi z tego powodu, że ludzie go nie znają.”

„Największym przywilejem bogatych, którego pozbawieni są ubodzy, jest możliwość uszczęśliwiania innych.”

„Nie wtrącaj się do spraw, którymi cię nie obarczono.”

„Podróż tysiąca mil zaczyna się od jednego kroku.”

„Kto służąc panu często go napomina, ten w niełaskę popadnie.”

„Kto nie ma ludzkiego do bliźnich stosunku, ten ani długo w ubóstwie wytrzymać nie zdoła, ani w dostatku długo pozostawać nie może.”

„W obyczajnym postępowaniu najcenniejsza jest zgodność z nakazami moralnymi.”

„Gdy władca na urzędy wynosi prawych, a oddala od siebie nieprawych, wówczas lud staje się uległy. Gdy zaś wynosi on na urzędy nieprawych, a oddala od siebie prawych, wówczas lud uległy nie będzie.”

„Jak mógłbyś duchom służyć, gdy jeszcze ludziom nie potrafisz?

„Czyż nie jest prawdziwie szlachetny ten, kto się nie smuci, choć się na nim ludzie nie poznali?

„W państwie rządzonym dobrze – wstyd być biednym; w państwie rządzonym źle – jest hańbą być bogatym.”

„Prostak błędy swe barwnie przystraja.”

„Zręczne słowa i sztuczne zachowanie rzadko idą w parze z humanitarnością.”

„Kto ku korzyściom czynem każdym zmierza, ten niezadowolenie wielu wzbudzić musi.”

„Szlachetny człowiek wymaga od siebie, prostak od innych.”

„Wszystko jest w ruchu jak płynący strumień, co nie zatrzymuje się ani w nocy, ani w dzień.”

„Trzy są rodzaje przyjaźni, które korzyść przynoszą: przyjaźń z prostolinijnym, ze szczerym i z takim, który wiele wie.”

„Lepiej zapalić świeczkę, niż przeklinać ciemność.”

„Tylko bardzo mądrzy i zdecydowani głupcy niczego w swym postępowaniu nie zmieniają.”

„Ucz się tak, jakbyś niczego jeszcze nie osiągnął, i lękaj się, byś nie stracił tego, co już osiągnąłeś.”

„Najsilniejszym wojownikiem jest ten, kto pokonał sam siebie.”

„Żaden lekarz nie może być dobrym lekarzem, jeżeli sam nie chorował.”

„Cieśla, który chce dobrze robotę wykonać, musi wpierw naostrzyć swe narzędzia.”

„Opowiedz mi twoją przeszłość, a ja powiem ci, jaka będzie twoja przyszłość.”

„Jak mógłbyś śmierć poznać, gdy jeszcze życia nie znasz?

„Uczyć się i nie myśleć to strata czasu, myśleć i nie uczyć się to niebezpieczeństwo.”

„Ten, którego myśl nie wybiega daleko, zobaczy udrękę z bliska.”

„Nie strzelaj do muchy z katapulty.”

„Szlachetny nawet w biedzie jest stanowczy. Prostak w biedzie nie zna hamulców.”

„Człowiek szlachetny nie szafuje obietnicami, lecz czyni więcej niż przyrzekł.”

„Człowiek szlachetny kieruje się sprawiedliwością. Człowiek mały – korzyścią.”

„Może i są ludzie, którzy tworzą, nie mając wiedzy, Nie taki mam charakter. Wiele usłyszeć, wybrać z tego, co dobre, i za tym podążać, wiele zobaczyć i zapamiętać: to jest przynajmniej drugi stopień mądrości.”

„Przekraczać granice to nie mniejszy błąd niż do nich nie dotrzeć.”

„Brakiem odwagi jest wiedzieć, co prawe, lecz tego nie czynić.”

„Szlachetny jest spokojny i opanowany, pospolity – stale zatroskany i pobudzony.”

„Niechaj ten, komu powierzono stanowisko, wpierw obowiązki wypełnia, a gdy mu czasu jeszcze zostanie, niechaj się uczy.”

„Jeśli nie będziesz nauczał kogoś, kto na to zasługuje, zgubisz człowieka. Jeśli nauczasz kogoś, kto na to nie zasługuje, trwonisz tylko swą wiedzę.”

„Nie narzekaj na śnieg na dachu twojego sąsiada, kiedy twoje własne schody nie są czyste.”

„Kto nie umie daleko spoglądać, ten blisko ma kłopoty.”

„Jeśli sam władca wyzbędzie się pragnień, wówczas nikt w jego kraju kraść nie będzie, choćby i złodziei nagradzał.”

„Szlachetnemu łatwo usługiwać, ale trudno go uradować. Jeśli (usiłuje się) go uradować, ale nie na (słusznej) drodze, on się nie raduje, ale zatrudniając ludzi, uwzględnia ich zdolności. Pospolitemu trudno usługiwać, ale łatwo go uradować. Jeśli (usiłuje się) go uradować, choć nie na (słusznej) drodze, on się raduje, ale zatrudniając ludzi, szuka doskonałości.”

„Kto nie waha się czynić wielkich obietnic, temu trudno się będzie z nich wywiązać.”

„Milczenie – przyjaciel, który nigdy nie zdradza.”

„Gdy władca szanuje obyczaje, łatwo mu ludem kierować.”

„Wybierz sobie zawód, który lubisz, a nigdy nie będziesz zmęczony.”

„Szlachetny każdą rzecz z różnych stron widzi i nie ma uprzedzeń. Prostak rzecz z jednej strony widzi i kieruje się uprzedzeniami.”

„Kto nie przemyśli dali, temu bliskie jest zmartwienie.”

„Ludzie bliscy są sobie naturą, a dalecy przyzwyczajeniami.”

„Szlachetny mąż strzeże się trzech rzeczy: kiedy jego siły fizyczne nie osiągnęły pełni rozwoju, strzeże się płci; kiedy jego siły fizyczne są w rozkwicie, strzeże się zwady; kiedy w starości jego siły fizyczne się wyczerpują, strzeże się chciwości.”

„Jeśli coś wiesz, przyznaj, że wiesz. Gdy zaś czegoś nie wiesz, przyznaj, że nie wiesz. Oto prawdziwa wiedza.”

„Mów otwarcie i otwarcie działaj, gdy w kraju dobre panują rządy. Otwarcie działaj, lecz mów ostrożnie, gdy rządy są złe.”

„Prawdziwa wiedza to świadomość rozmiarów własnej ignorancji.”

„Czyż można słusznej nie wysłuchać rady? Ważniejsze jest jednak to, by jej wysłuchawszy zmienić, co złe.”

„Człowiek cnotliwy dobre wypowiada słowa, ale nie zawsze ten, kto dobre powiedział słowo, jest cnotliwy.”

„Zróbcie, by uczciwość opłacała się bardziej niż kradzież, a nie będzie kradzieży.”

„Jeśli dotąd nie znamy życia, jakże możemy znać śmierć?

„Szlachetny odznacza się godnością, lecz nie dumą. Prostak bywa dumny, choć brak mu godności.”

„Nie spiesz się i o drobne nie zabiegaj korzyści. Kto się bowiem spieszy, ten daleko nie zajdzie. Kto o drobne zabiega korzyści, ten wielkich dzieł nie dokona.”

„Nie spotkałem jeszcze nikogo, ktoby cnotę kochał tak jak urodę.”

„Kto chce zaprowadzić porządek we własnym domu, niechaj zacznie od swojego serca.”

„Kto ostro sobie samemu błędy wyrzuca i nieskory jest do ganienia innych, ten oddala od siebie niezadowolenie.”

„Nie poprawi się już ten, kto czterdzieści lat osiągnął, a wad się nie wyzbył.”

„Nie wiemy jeszcze nic o życiu, więc jak możemy wiedzieć coś o śmierci?

„Kiedy dużo się mówi, zawsze powie się coś, co lepiej byłoby przemilczeć.”

„Ludzie potykają się nie o góry, lecz o kretowiska.”

„Kto nie potrafi się wywiązać ze swych obowiązków wobec żywych, ten nie zdoła ich spełnić wobec duchów przodków.”

„Bez znajomości siły słów nie sposób poznać ludzi.”

„Prawdziwym błędem jest błąd popełnić i nie naprawić go.”

„Wielki minister to ten, który służy władcy, gdy potrafi, a wycofuje się z urzędu, gdy nie umie obowiązkom podołać.”

„Bezużyteczną rzeczą jest uczyć się, lecz nie myśleć, a niebezpieczną myśleć, lecz nie uczyć się niczego.”

„Nieprawym sposobem zdobyte bogactwo i zaszczyty podobne są do przepływających po niebie chmur.”

„Gdy śmierć nadchodzi, ptak smutno śpiewa, a człowiek dobre wypowiada słowa.”

„Szlachetny kocha zgodę, lecz nie jest bezkrytyczny. Prostak jest bezkrytyczny, ale bynajmniej nie jest zgodny.”

„Człowiek szlachetny stara się, by inni byli dobrzy. Prostak czyni odwrotnie.”

„Człowiek szlachetny nie zna trosk ni lęku. O cóż się bowiem może troszczyć i czego ma się lękać, skoro w sobie żadnych ułomności nie znalazł?

„Pogoń za małymi zyskami zasłania wielkie korzyści.”

„Zwykłe potrawy jako pożywienie, woda jako napój i zgięte ramie jako poduszka: również wtedy można być radosnym, lecz nienależne bogactwo i jeszcze do tego honor są dla mnie jedynie ulotnymi obłokami.”

„Kto wie, że popełnił błąd i nie próbuje go naprawić, popełnia drugi błąd.”

„Nie uczyć człowieka dojrzałego jest marnowaniem człowieka. Uczyć człowieka niedojrzałego jest marnowaniem słów.”

„Kochać coś, to pragnąć, aby to żyło.”

„Szlachetny wstydzi się tego, że jego słowa przewyższają jego czyny.”

„Człowiek szlachetny jedna sobie przyjaciół wykształceniem, a w doskonaleniu się pomagają mu przyjaciele.”

„Kto się nie waha czynić wielkich obietnic, temu trudno przyjdzie się z nich wywiązać.”

„Kto dostrzegłszy zysk o prawości pomyśli, kto w niebezpieczeństwie gotów życie ryzykować i kto po latach nie zapomina o swych przyrzeczeniach, ten jest człowiekiem doskonałym.”

„Błędy człowieka szlachetnego są jak zaćmienie słońca lub księżyca. Wszyscy je widzą.”

„Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż – zapamiętam. Pozwól wziąć udział, a… wzbudzisz we mnie pragnienie.”

„Kto nie potrafi spoglądać daleko, ten ma kłopoty blisko.”

„Kto się śpieszy, ten daleko nie zajdzie.”

„Nie rozpaczaj, że ludzie cię nie rozumieją. Martw się tym, że to ty nie rozumiesz ludzi.”

„Kto lubi dobrze jeść, może z głodu umrzeć.”

„Jeśli spotka się kogoś, z kim warto rozmawiać, a nie porozmawia się z nim, to traci się człowieka. Jeśli spotka się kogoś, z kim nie warto rozmawiać, i rozmawia się z nim, to traci się swoje słowa. Mędrzec nie traci ani człowieka, ani swoich słów.”

„Kiedy staje się oczywiste, że cele nie mogą zostać osiągnięte, nie dostosowuj celów, dostosuj działania.”

„Uczyć się przez trzy lata, nie idąc za chlebem: niełatwo to osiągnąć.”

„Nie smućcie się, że nie piastujecie stanowisk. Troszczcie się o to, by być stanowisk godni.”

„Komu sił nie starcza, ten ginie w połowie drogi.”

„Iść zbyt daleko nie jest lepsze niż nie dojść dość daleko.”

„Kto zdobytą wiedzę pielęgnuje, a nową bez ustanku zdobywa, ten może być nauczycielem innych.”

„Szlachetny wielkie sobie stawia cele, prostak ku małym zdąża.”

„Człowiek potyka się a o kretowiska, nie o góry.”

„O sprawach dokonanych nie należy rozprawiać. Nie należy też rad udzielać, gdy rzecz już zbyt daleko zaszła, ani wyrzutów czynić, gdy coś już minęło.”

„Gdy widzisz mędrca, myśl o tym, by mu dorównać. Gdy widzisz tego, komu brak rozsądku, zastanów się nad sobą samym.”

„W dawnych czasach szaleńcy byli prostoduszni, dziś i oni są krętaczami.”

„Wielu szuka szczęścia ponad ludzką miarę, inni poniżej jej, lecz ono znajduje się obok człowieka.”

„Czego sam nie pragniesz, nie czyń drugiemu.”

„Kto trzęsie drzewem prawdy, temu padają na głowę obelgi i nienawiść.”

„Kto nabytą wiedzę pielęgnuje, a nową bez ustanku zdobywa, ten może być nauczycielem innych.”

„Kto dysponuje rozległą znajomością literatury i kieruje się regułami moralności, ten z powodzeniem może dojść do uniknięcia błędnych kroków.”

„Nie cel jest ważny, ale droga do celu.”

„Każdy potrafi skarg wysłuchać. Kto jednak zdoła sprawić, by skarg nie było?

„Wiedzieć, że się wie, co się wie i wiedzieć, że się nie wie, czego się nie wie – oto prawdziwa wiedza.”

„Kto w wielkich sprawach granic nie przekracza ten w drobnych może swobodniej postępować.”

„W służbie władcy należy swoje dzieło traktować jako ważne, a swoje przychody jako drugorzędne.”

„Ludzie pragną bogactw i zaszczytów. Lecz przyjmować się ich nie godzi, jeśli nie są zdobyte właściwą drogą. Ludzie nienawidzą ubóstwa i stanu niskiego. Lecz wydobyć się z nich nie przystoi, jeśli właściwą drogą osiągnąć tego nie można.”

„Człowiek szlachetny, który ma światem kierować, niczego z uporem trzymać się nie powinien ani niczego z góry odrzucać, a zawsze stawać po stronie tego, co prawe.”

„Kto, służąc panu, często go napomina, ten w niełaskę popadnie.”

„Szlachetny troszczy się o swe cnoty, a nie o to, że mu w biedzie żyć przyszło.”

„Nigdy nie należy zapominać o wieku rodziców: po pierwsze, aby się tym cieszyć, po drugie, aby się tym troskać.”