Cytaty z Kartezjusza

„Przenosząc nasz wzrok daleko poza dziedzinę dostępną wyobraźni naszych przodków, teleskopy, te cudowne instrumenty, otworzyły drogę ku głębszemu i doskonalszemu zrozumieniu przyrody.”

„Istniejesz, więc i wiesz, że istniejesz, a o tym wiesz dlatego, ponieważ wątpisz.”

„Nie dosyć bowiem, aby mieć umysł bystry, ale najważniejsza rzecz, aby właściwie go stosować.”

„Doświadczenie uczy, że ci, którymi najbardziej miotają ich namiętności, najmniej je znają.”

„Każdy człowiek jest zobowiązany do tego, aby przyczynić się, ile w jego mocy do dobra drugich i zaiste nic nie wart ten, kto nikomu do niczego się nie przydaje.”

„Nie wystarczy mieć sprawny umysł, trzeba go jeszcze dobrze używać

„(…) wszystkie rzeczy podpadające pod poznanie ludzkie (…) nie istnieją z pewnością tak odległe, do których nie moglibyśmy dotrzeć, ani tak ukryte, których nie mielibyśmy odkryć.”

„Żądza wiedzy, wspólna wszystkim ludziom jest chorobą, której nie można uleczyć, ponieważ ciekawość wzrasta wraz z wiedzą.”

„…tak więc różnorodność naszych mniemań nie pochodzi stąd, że jedni są rozumniejsi od innych, a stąd tylko, że prowadzimy nasze myśli rozmaitymi drogami, a także, że nie bierzemy pod rozwagę tych samych przedmiotów.”

„Nie być użytecznym dla nikogo świadczy o braku wartości.”

„Żadna logiczna definicja nie pouczy o tym, czym jest prawda.”

„Zdrowy rozum jest to rzecz ze wszystkich na świecie najlepiej podzielona, każdy bowiem sądzi, iż jest w nią tak dobrze zaopatrzony, iż nawet ci, których we wszystkim innym najtrudniej jest zadowolić, nie zwykli pragnąć go więcej, niźli posiadają.”

„Obcowanie z autorami wieków minionych jest tym samym prawie, co podróżowanie.”

„Należy wierzyć jedynie temu, cośmy doskonale poznali i w co nie można wątpić.”

„Bardzo powinny być nam podejrzane sądy przyjaciół, kiedy padają na naszą korzyść.”

„Całe szczęście i pomyślność naszego życia zależy od dobrego użytku, jaki zrobimy z naszych namiętności.”

„O wszystkim należy wątpić.”

„Trudno jest, pracując jeno na dziełach cudzych, dokonać rzeczy bardzo doskonałych.”

„Pogardza się mężczyzną zazdrosnym o swą żonę, ponieważ jest to dowodem, że ma złe mniemanie o sobie lub niej.”

„Ilekroć niezgodne są ze sobą sądy dwóch ludzi o tym samym przedmiocie, jest rzeczą pewną, iż przynajmniej jeden z nich jest w błędzie.”

„(…) roztropność nakazuje nigdy nie ufać w zupełności tym, którzy nas chociaż raz zawiedli.”

„A chociaż na podstawie dowolnego atrybutu poznaje się substancję, wszelako każdej substancji przysługuje jakaś główna własność, która konstytuuje jej naturę i istotę i do której sprowadzają się wszystkie inne własności. W ten sposób rozciągłość wzdłuż, wszerz i w głąb konstytuuje naturę substancji cielesnej; a myślenie konstytuuje naturę substancji myślącej. Bo wszystko inne, co można ciału przypisać, zakłada z góry rozciągłość i jest tylko jakąś modyfikacją rzeczy rozciągłej; tak jak wszystko, co odkrywamy w umyśle, to są tylko różne modyfikacje myślenia. Tak na przykład nigdzie indziej jak tylko w rzeczy rozciągłej można pojąć kształt, a ruch też jedynie w rozciągłej przestrzeni; ani nigdzie indziej wyobraźni czy odczuwania, czy woli jak tylko w rzeczy myślącej. Lecz na odwrót, można pojąć rozciągłość bez kształtu lub bez ruchu, a myślenie bez wyobraźni lub bez odczuwania, i to samo dotyczy rzeczy pozostałych, co oczywiste jest dla każdego, kto na tym skupi uwagę.”

„Jestem podległy błędom równie jak każdy inny, odrzucam jako błędne wszystkie racje, które wziąłem poprzednio za dowody.”

„Nienawiść jest przeciwieństwem miłości. Nie odróżnia się jednak tyle stopni i rodzajów nienawiści, co stopni i rodzajów miłości, gdyż nie ma czasu rozróżniać rodzajów zła, od którego się ucieka, tak jak rozróżnia się dobra, których się pragnie.”

„Mimo to może być, iż się mylę; może to wszystko, to tylko trochę miedzi i szkła, które ja biorę za złoto i diamenty.”

„Dobrze jest iść niekiedy za mniemaniami, o których się wie, że są bardzo niepewne, tak jak gdyby były niewątpliwe.”

„Mnogość praw dostarcza często usprawiedliwienia występkom: państwo o wiele lepiej urządzone jest wówczas, gdy ma ich bardzo niewiele, ale w zamian bardzo ściśle przestrzeganych.”

„Prawda ma charakter bezwzględny.”

„Czytanie dobrych książek jest niczym rozmowa z najwspanialszymi ludźmi minionych czasów.”

„Nie ma nic tak odległego, by było poza naszym zasięgiem, ani nic tak ukrytego, by nie dało się odkryć.”

„Wszelka niedorzeczność znajdzie swego mecenasa wśród filozofów.”

„Myślę, więc jestem.”

„Sposobność do wyobrażania sobie, że wszystkie rzeczy (…) wynikają w taki sam sposób wzajemnie ze siebie, a także, że nie mogą istnieć tak odlegle, do których byśmy nie dotarli (…), byleby tylko nie przyjmować za prawdziwa żadnej rzeczy, która by prawdziwa nie była, i zachowywać zawsze należyty porządek przy wyprowadzaniu jednych z drugich.”

„Intuicja ogłada teraźniejszość.”

„Rzecz prawdziwa to rzecz niepowątpiewalna.”

„Świadectwem przeciętności jest niezdolność do ulegania entuzjazmowi.”

„Jeśli ktoś postawi sobie zadanie zbadania wszystkich prawd, do których poznania rozum ludzki jest zdolny – a wydaje mi się, że to raz w życiu każdy musi uczynić, kto myśli poważnie nad tym, jak dojść do mądrości – ten zaiste za pomocą danych prawideł stwierdzi, że niczego nie można poznać pierwej od intelektu.”

„Kto chce jednym spojrzeniem ująć wiele równocześnie przedmiotów, ten żadnego z nich nie widzi wyraźnie.”

„Często uważałem, że ludzie małoduszni są najbardziej aroganccy i pyszni, podobnie jak wielkoduszni są najbardziej skromni i pokorni.”

„Filozofia uczy nas z pozorem prawdy mówić o wszystkim i przynosi podziw tych, którzy są mniej niż my uczeni.”

„Niekiedy dłuższe trwanie dobra powoduje nudę lub niesmak, podczas gry trwanie zła zmniejsza smutek. Wreszcie z myśli o dobru minionym rodzi się żal, który jest rodzajem smutku, a z myśli o złu minionym uciecha, która jest rodzajem radości.”