Nocebo efekt

Efekt Nocebo silniejszy niż Placebo? 

Większość ludzi wie o efekcie placebo, który odnosi się do mocy pozytywnych oczekiwań w wywoływaniu przyjemnych doznań lub poprawie stanu zdrowia. Efekt placebo jest dobrze znany i przebadany pod różnymi względami. Jego korzyści się całkiem znaczące, ponieważ, aby lek dostał się na rynek ogólnodostępny, musi w badaniach klinicznych pokonać placebo. 

W skrócie można przetłumaczyć „placebo” jako „zadowolę”. Podanie tego środka pacjentowi ma wpływać na jego doznania czy powodować obniżenie pewnych objawów wyłącznie poprzez działanie psychosomatyczne, a nie faktyczne środki leczące. 

Czym jest efekt Nocebo? 

Nocebo możemy przetłumaczyć jako „wyrządzę krzwydę”. Efekt ten to przeciwna strona monety placebo. W ten sam sposób, w jaki obwody mózgowe mogą regulować obniżanie objawów lub nasilenie innych wrażeń (placebo) – mózg może również regulować zwiększanie negatywnych odczuć i to jest efekt nocebo. 

Podczas gdy efekt placebo tradycyjnie cieszył się większym uznaniem społecznym i zainteresowaniem medycznym, efekt nocebo jest prawdopodobnie silniejszy, a jego konsekwencje dla zdrowia są potencjalnie znacznie szersze. 

Efekt placebo, a efekt nocebo 

Najprościej będzie wyjaśnić działanie efektów na przykładach medycznych. 

O placebo mówimy w przypadku leku, który ma pomóc. W pewnej grupie badanego społeczeństwa, postanowiono przetestować nowy lek przeciw drganiom mięśniowym po wysiłku. Część osób dostawała prawdziwy lek, druga część sól fizjologiczną jako placebo. Wśród badanych zarówno lek jak i placebo wykazywały podobne działanie. Wynika to z głębokiej wiary w działanie nowego leku, tak, że na poziomie umysłowym drganie mięśni jest neutralizowane przez inne naturalne związki powstające w organizmie. 

W przypadku efektu nocebo badany jest nie pozytywny skutek, a negatywne odczucia tj. nudności, biegunki, swędzenie itp. Podobnie jak wcześniej na pewnej grupie społeczeństwa testowano nowy alergen wywołujący swędzenie skóry. Części podano dokładnie ten alergen, a pozostali otrzymali iniekcję z roztworu soli fizjologicznej. W niektórych przypadkach ludzie wiedzieli, że dostają sól fizjologiczną, w innych uważali, że sól jest alergenem. W porównaniu z tymi, którzy wiedzieli, że dostają sól fizjologiczną, ludzie, którzy uznawali sól za alergen – zgłaszali dwukrotnie większą intensywność swędzenia. 

Badania nad bólem, zmęczeniem, nudnościami i innymi subiektywnymi objawami konsekwentnie ujawniły znaczący efekt nocebo. Chociaż wielu uważa te efekty za wyobrażone lub w jakiś sposób udawane, jest to błędne przekonanie. Objawy „odgórne” objawiające się przez mózg są tak samo rzeczywiste i nieprzyjemne jak naturalne objawy wywoływane przez jakiś rodzaj urazu lub choroby. 

Rola mózgu w efekcie nocebo 

Neurolodzy zaczynają doceniać, że mózg działa jak wielka maszyna do prognozowania. W statystyce predykcja Bayesa opisuje zdolność modelu lub algorytmu do przewidywania wyniku na podstawie niekompletnych danych. I to jest właśnie to, co mózg robi przez cały czas. Ma on wszystkie bodźce pochodzące ze zmysłów, ale zawsze brakuje pewnych informacji. W takim wypadku musi więc uzupełnić brakujące fragmenty, a sposób, w jaki je wypełnia, staje się rzeczywistością lub tym co postrzegamy. Stwarza to miejsce zarówno dla efektu placebo jak i nocebo. 

Mózg ludzki może posiadać funkcję nocebo w celu wykrywania i planowania negatywnych zdarzeń. Tak jak lęk w małych dawkach może pomóc ludziom przewidywać i unikać problemów, tak zwiększona reakcja na bolesne lub w inny sposób nieprzyjemne bodźce może pomóc osobie uniknąć tego źródła nieprzyjemności.